فرنچایزینگ به عنوان یک شیوه ورود به بازارهای خارجی، شبیه به اعطای امتیاز می باشد. در یک قرارداد فرنچایز، امتیاز دهنده به امتیاز گیرنده حق استفاده از یک اختراع و نوآوری، نشان تجاری، فرمول محصول، نام شرکت یا هر چیز دیگر را واگذار می کند. علاوه بر امتیاز دهنده، کمک های عملیاتی و مدیریتی(نظیر مواد خام، تجهیزات، آموزش و منابع مالی) را نیز در اختیار امتیاز گیرنده قرار می دهد. از طرفی امتیازدهنده مبلغی معین و یا درصدی از فروش را به عنوان حق امتیاز دریافت می کند. از دهه ۱۹۴۰ نوع جدیدی از فرنچایزینگ به نام «فرنچایزینگ تجاری» به وجود آمد. فرنچایزینگ تجاری که ابتدا در امریکا ایجاد شد، دربرگیرنده «ارتباط مداوم بین امتیاز دهنده و امتیاز گیردنده بود، که نه تنها شامل تبادل محصول، خدمت و نشان تجاری می شد، بلکه تمام جوانب تجارت و … برنامه استراتژی بازاریابی، کتابچه راهنمای عملیاتی و استانداردها، کنترل، کیفیت و تداوم در ارتباط متقابل را در بر می گرفت.
کشورهایی که در سال های اخیر به سیستم بازار آزاد روی آورده اند، برای حرکت به سوی یک اقتصاد بازار به سمت فرانچایزینگ چرخش داشته اند. با توجه به گزارش انجمن بین المللی فرنچایز در سال 2015 ، فرنچایزینگ سالانه حدود یک تریلیون دلار فروش خرده فروشی ها را در ایالات متحده شکل داده و بیش از 320 هزار فروشگاه امتیازی در بیش از 100 صنعت در این کشور وجود دارد. پس از ایالات متحده و انگلستان کشورهایی نظیر هند و سنگاپور و ترکیه شروع به طراحی سیستم های فرانچایزینگ نمودند. و فرانچایزینگ را بعنوان یک گزینه توسعه کسب و کار با دوام دنبال نمودند.
حال سوالی که پیش می آید این است که چرا این صنعت در ایران ضعیف است. و کسب و کارهای داخلی استراتژی رشد و توسعه خود را بر مبنای این روش قرار نمی دهند. چرا تنها تعداد محدودی از کسب و کارهای موفق ایرانی در سطح بین المللی فعالیت می کنند. اکنون این شیوه توسعه کسب و کار بخصوص فرانچایز شکل کسب و کار در کشور ما نیز بسیار نوپا بوده و رونق گرفتن آن میتواند کمک بسیار زیادی در تولید و صادرات محصول و خدمات با کیفیت به مرزهای خارجی گردد. توجه به این صنعت سبب شتاب گرفتن برندسازی در کشور و شفاف سازی جریان های اقتصادی می گردد. همچنین اشتغال زایی در ابعاد بسیار گسترده و توزیع مناسب و عادلانه محصولات و خدمات از دیگر مزایای توجه به این صنعت است.
رابطه فرانچایزینگ و کارآفرینی
برای مطالعه فرانچایزینگ در حیطه و یا قلمرو کارآفرینی باید توجه داشت که کارآفرینی در بر گیرنده مجموعه پیچیده از مفاهیم هم مرز و دارای هم پوشانی مانند مدیریت تغییر، نوآوری، تلاطم تکنولوژیکی و محیطی، توسعه محصول جدید، مدیریت کسب کار کوچک، فردگرایی و تکامل صنعت است.
کارآفرینی پدیده ای چند بعدی بوده و و مرز رشته هایی همچون مدیریت، اقتصاد، جامعه شناسی، بازاریابی، مالی، روانشناسی و مردم شناسی را میان بر میزند. و به جرات میتوان گفت برای توسعه کسب و کار به روش فرانچایز باید در مرز میان رشته های مزبور حرکت کرد.
مطالعه راجع به فرانچایزینگ حاکی از آنست که نیاز کنونی محیط کسب و کار کشور ما به شناخت الزامات و ابعاد این شیوه توسعه کسب و کار می باشد. روشی که اجرای گسترده آن، توسعه اقتصادی، ورود به بازارهای بینالمللی، ارز آوری، افزایش درآمد ملی و ایجاد اشتغال و ... را در پی خواهد داشت. بنابراین، فرانچایزینگ یک حیطه فعالیت کارآفرینانه با منافع نیرومند سیاست عمومی در سطح ملی خواهد بود.
منابع: پرتال تخصصی کسب و کار و کارآفرینی، ناب آفرینی
سایت ای وند دات کام.