ساکوراهای زینتی از نظر زیبایی گل کیفیت بالایی دارند اما شکوفهها معمولاً تبدیل به گیلاس نمیشوند یا در صورت تبدیلشدن، کیفیت لازم را برای عرضه به بازار ندارند. به غیر از کاشت این درخت جهت لذتبردن از زیبایی آن، از زمانهای بسیار کهن تا کنون، علاوه بر میوه، از گل و برگ ساکورا نیز بهعنوان مادهٔ غذایی استفاده میشود. عمر درختان خودروی ساکورا بسیار طولانیاست.
عمر تکدرختی به نام جیندای-زاکورا در استان یاماناشی در حدود ۲۰۰۰ سال برآورد شدهاست. ژاپنیها از دیرباز به شکوفهٔ گیلاس و تماشای آن اهمیت خاصی میدادند و آن را گل سرسبد تمامی گلها میدانند. به طور سنتی شکوفهٔ ساکورا گل ملی کشور ژاپن به شمار میآید و در شعر و ادبیات این کشور جایگاه خاصی دارد. ژاپن از نظر تعداد و تنوع درختهای گیلاس غنیترین کشور دنیاست. امروزه در این کشور مجموع تعداد گونه، رقم و نژادهای ساکورا به حدود ۶۰۰ نوع رسیدهاست.
ژاپنیها هر ساله در فصل بهار با دوستان خود یکی از قدیمیترین جشنوارههای خود را زیر شکوفههای درخت گیلاس جشن میگیرند. برای ژاپنیها، روییدن ناگهانی شکوفههای گیلاس با زیبایی مثال زدنی و البته زودگذرشان نمادی از ماهیت گذرای زندگی است. از آنجایی که آب و هوا در ژاپن خیلی قابل پیشبینی نیست، بنابراین هر ساله پیشبینی فصل فرا رسیدن شکوفههای گیلاس در این کشور جنبه ملی دارد و حتی نرمافزاری نیر برای این کار طراحی شده است.
اما وقتی فصل شکوفههای گیلاس یا در زبان ژاپنی (ساکورا) فرا میرسد، مردم برای استفاده از زیبایی آن با حضور در طبیعت جشن میگیرند و در آن از انواع غذاهای ژاپنی تا کبابهای مختلف و همچنین ترشی شکوفههای گیلاس میخورند. در زبان ژاپنی جشن شکوفههای گیلاس به "هانامی" معروف است.
هانامی
هانامی یک سنت کهن ژاپنی است که در آن به استقبال بهار و تماشای شکوفه های گیلاس می روند و در پارک ها و در اطراف شهر و در زیر درختان گیلاس جشن هایی را برگزار می کنند، هانامی شباهت زیادی به یک پیک نیک شاد خانوادگی دارد. این طور که از شواهد بر می آید این سنت قدیمی در طول دوره ی نارا آغاز شد، زمانی که مردم هر سال با آغاز بهار به تحسین شکوفه های گیلاس می پرداختند. به مرور زمان این سنت پر رنگ تر شد به طوری که در دوره ی هان، مردم ژاپن به شدت مجذوب شکوفه های گیلاس بودند و هانامی مترادف با ساکورا یعنی شکوفه های گیلاس بود.
این سنت در ابتدا محدود به خاندان سلطنتی بود، اما بعدها توسط جامعه ی سامورایی و در دوره ی ادو در میان مردم عادی گسترش یافت، در آن زمان برای زنده نگه داشتن این سنت و تشویق مردم درختان گیلاس در بخش های زیادی از ژاپن کاشته شد و مردم این سنت را با خوردن غذاها و نوشیدنی های مخصوص در زیر درختان گیلاس جشن گرفتند. این جشنواره ی زیبا که شهرت جهانی دارد، الهام بخش هنرمندان و شاعران است، هانامی این رسم شگفت انگیز بهاری در لغت به معنای بازدید از گل ها و شکوفه های گیلاس است. این جشن قدیمی زمان لذت بردن از طبیعت خیال انگیز بهاری و گوش سپردن به نغمه های دل انگیز بهار است. زمانی که طبیعت سخاوتمندانه زیبایی های خود را به نمایش می گذارد و عطر روح بخش خود را در سراسر گیتی می گستراند.
از آن جا که دوره ی زیبای بهار کوتاه است، ژاپنی ها این دوره را قدر می دانند و با برپایی این جشنواره از تمام لحظه های آن لذت می برند. کوتاهی زمان شکوفه های گیلاس نمادی از گذر عمر و کوتاهی آن است و ژاپنی ها که ماهیت شکوفایی این درختان را همچون گذر ابر می دانستند در قرن هجده ام تحت تاثیر مکتب فلسفی کوکوکاگو به احیای سنت های دیرین خود و زیباشناسی توجه بسیاری کردند، آن ها با این نگرش جنبه های زیبایی شناسانه و فرهنگی و اجتماعی را در هم آمیختند و با همنوا شدن با صدای طبیعت و تماشای جلوه های آن به تامل و تفکر پرداختند.
آن ها در این تاملات زمان شکوفه های گیلاس و زیبایی بدیع و بی ثبات آن ها را با مفهوم مرگ و زندگی گره زدند و مرگ را به عنوان بخش جدایی ناپذیر زندگی و سرنوشت پذیرفتند. به همین دلیل شکوفه های گیلاس برای ژاپنی ها به طور ذاتی نمادین هستند و در هنرهای ژاپنی مانند موسیقی، انیمه و فیلم تاثیر عمیق آن ها را به روشنی می بینیم.
نقش زیبای ساکورا حتی بر بسیاری از لوازم ژاپنی ها همچون کیمونوها، لوازم التحریرو ظروف غذا دیده می شود. شکوفه های گیلاس سمبل و نماد مردم ژاپن و منبع الهام بخش و بخشی از فرهنگ آن ها بوده است. امروزه این جشنواره ی زیبا نه تنها در ژاپن بلکه در کشورهای زیادی برگزار می شود. اما با این وجود تماشای شکوفه های گیلاس در ژاپن آرزوی عاشقان طبیعت است، کشوری که شکوفایی درختان گیلاس را برای اولین بار به عنوان یک رویداد بدیع و بی نظیر جشن گرفت و آن را به مردم جهان معرفی کرد.
منابع:
سایت بیتوته، گردشگری، عجایب گردشگری.
سایت ایران هتل آنلاین، خانه/ آداب و رسوم/ جشنواره شکوفه های گیلاس در ژاپن.