امروزه مديريت زنجيره تامين به عنوان يكي از مباني زيرساختي پياده‌سازي كسب‌وكار الكترونيك در دنيا مطرح است . در رقابت‌هاي جهاني موجود در عصر حاضر بايد محصولات متنوع را با توجه به درخواست مشتري در دسترس وي قرار داد . خواست مشتري بر كيفيت بالا و خدمت رساني سريع موجب افزايش فشارهايي شده كه قبلا وجود نداشته است ، در نتيجه شركت‌ها بيش از اين نمي‌توانند به تنهايي از عهده تمامي كارها برآيند . در بازار رقابتي موجود ، بنگاه‌هاي اقتصادي و توليدي علاوه بر پرداختن به سازمان و منابع داخلي ، خود را به مديريت و نظارت بر منابع و اركان مرتبط خارج از سازمان نيازمند يافته‌اند . علت اين امر در واقع دستيابي به مزيت يا مزاياي رقابتي با هدف كسب سهم بيشتري از بازار است . بر اين اساس فعاليتهايي نظير برنامه‌ريزي عرضه و تقاضا ، تهيه مواد ، توليد و برنامه‌‌ريزي محصول ، خدمت نگهداري كالا ، كنترل موجودي ، توزيع ، تحويل و خدمت به مشتري كه قبلا همگي در سطح شركت انجام مي‌شده اينك به سطح زنجيره عرضه انتقال پيدا كرده است . مساله كليدي در يك زنجيره تامين ، مديريت و كنترل هماهنگ تمامي اين فعاليتهاست . مديريت زنجيره تامين (SCM) پديده‌اي است كه اين كار را به طريقي انجام مي‌دهد كه مشتريان بتوانند خدمت قابل اطمينان و سريع را با محصولات با كيفيت را با حداقل هزينه دريافت كنند .

در حالت كلي زنجيره تامين از دو يا چند سازمان تشكيل مي‌شود كه رسما از يكديگر جدا هستند و به وسيله جريانهاي مواد ، اطلاعات و جريانهاي مالي به يكديگر مربوط مي‌شوند . اين سازمانها مي‌توانند بنگاه‌هايي باشند كه مواد اوليه ، قطعات ، محصول نهايي و يا خدماتي چون توزيع ، انبارش ، عمده‌فروشي و خرده‌فروشي توليد مي‌كنندو حتي خود مصرف‌كننده نهايي را نيز مي‌توان يكي از اين سازمانها در نظر گرفت .

 زنجیره تأمین: تمام فعالیت های مورد نیاز برای ارائه محصول به مشتری نهایی یا تمام فعالیت های مرتبط با جریان و تبدیل کالا از مرحله ماده خام تا تحویل به مصرف کننده نهایی و نیز جریان های اطلاعاتی مرتبط با آنها است که در دید کلی شامل سه حوزه تدارک، تولید، و توزیع می شود.

زنجیره ارزش: پورتر اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ ﺣﻮزة ﻛﺴﺐ و ﻛﺎر در ﺳﺎل ۱۹۸۵ مدل زنحیره ارزش را ارائه داد که فعالیت های دﺧﻴﻞ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪی را ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ اﺻﻠﻲ و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ نمود. فعالیت های اصلی، آن دسته از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺠﺎم آﻧﻬﺎ ﺳﺒﺐ ارﺗﻘﺎی ارزش ﻣﺤﺼﻮل می شود. روﻳﻜﺮد زﻧﺠﻴﺮة ارزش در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎی درون ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ اﺑﺰاری ﻣﻮﺛﺮ در ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﻘﺎط قوت و ضعف و تصمیمﮔﻴﺮی در ﻣﻮرد ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎ اﺳﺖ.

پنج عملكرد براي مديريت در برابر چالش‌هاي زنجيره تامين كدامند ؟

بسياري از تكنولوژي‌ها و ابزارها در بهبود راهكارهاي زنجيره تامين مورداستفاده قرار مي‌گيرد . دامنه پياده‌سازي تكنولوژي ، راههاي جديدي را براي تغيير ساختار سازماني از تكنولوژي سخت‌افزار به تكنولوژي نرم‌افزار و اطلاعات براي سازماندهي مي‌گذارد . براي رسيدن به كارايي و اثربخشي در مديريت زنجيره تامين پنج عملكرد را براي مديريت تفكيك كرده‌ايم كه اين پنج وظيفه تا اندازه‌اي عاملي براي سازماندهي است . مهارت و اثربخشي مديريت زنجيره تامين به صلاحيت و درستي اين پنج عملكرد وابسته خواهد بود .

1- ساختار شركاي زنجيره تامين :

طراحي زنجيره تامين بر اساس كارايي كه بر روي عوامل استراتژيك و با توجه به نيازمندي‌هاي مشتري براي طراحي زنجيره تامين است ، پايه‌ريزي شده‌ است ، به گونه‌ايكه محدوده محصولات موجود ، سرويس‌ها ، محصولات جديد يا بخش مشتريان را پوشش و بر پايه آگاهي از محصول نهايي در زنجيره تامين پايه‌ريزي مي‌شود . اين به اين مفهوم است كه در دوره طولاني ، كيفيت محصولات براي ادامه رقابت ، بايد توسعه و بهبود بيابد . همچنين يكپارچگي زنجيره تامين ، ميزان رقابت‌پذيري سازمان را تعيين خواهد كرد .

2- پياده سازي ارتباطات مشاركتي :

اين بخش به انواع مشاركت‌هاي ضروري براي شركت اشاره مي‌كند . اين عملكرد ارتباطات زنجيره تامين را به مشاركت با عوامل خارج از شركت گسترش مي‌دهد . هر تغييري در زنجيره تامين بايد به اطلاع شركا برسد و در كل زنجيره پياده شود . در اين قسمت عمليات پشتيبان فرايندهاي زنجيره تامين بيان مي شوند .

• سازماندهي تغييرات و نقش عملكردها در تغييرات زنجيره تامين
• فرايند مشاركتي براي طراحي مجدد زنجيره تامين
• اجراي ارزيابي ها و نقش آنها
• جايگاه عملكرد مديريت زنجيره تامين درون شركت

3- طراحي زنجيره تامين براي سوددهي استراتژيك :

مديريت زنجيره تامين ، مشاركت موثر عوامل خارج از شركت را ايجاب مي‌كند . اما ارتباط هر شركت با شركت‌هاي خارج از آن بسيار مشكل‌زاست . در مورد شركا دقت به موارد زير ضروري است:

• مرکز رقابت : هدف مديريت زنجيره تامين و انتخاب شركا چه تاثيري بر اهداف رقابتي دارد ؟
• انگيزه شركا
• ساختار شركا

4- اطلاعات مديريت زنجيره تامين

نقش سيستم‌هاي اطلاعاتي را در اصلاح زنجيره تامين نبايد ناديده گرفت . اين بخش نقش تكنولوژي را در اصلاح زنجيره تامين نشان مي‌دهد . تغييرات سيستمي بايد تغييرات (اصلاح) فرايندها و استراتژي شركت را تحت‌الشعاع قرار دهد .

• عناصر سيستم زنجيره تامين
• نوآوري تكنولوژيكي
• استفاده از وابسته‌هاي نرم‌افزاري
• مشكلات موجود در مراحل پياده‌سازي

5- كاهش هزينه زنجيره تامين :

شاخص اصلي بهبودي زنجيره تامين كاهش هزينه است . اين كوشش‌ها براي استراتژي‌ها و سياست‌هاي كارايي انجام مي‌شود . پنج دليل اصلي هزينه‌زايي عبارت‌اند از :

5-1- عدم وضوح فرايند زنجيره تامين

5-2- تغييرات رويه‌هاي داخلي و خارجي شركت

5-3- ضعف موجود در طراحي توليد

5-4- وجود اطلاعات ناقص براي تصميم‌گيري

5-5- ضعف حلقه‌هاي زنجيره در ارتباط ميان شركا زنجيره تامين

 

ﻋﻠﻞ اﻫﻤﻴﺖ زﻧﺠﻴﺮة ارزش

- ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎی ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ

- ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد

- آﺷﻜﺎرﻛﻨﻨﺪة ﻓﺮﺻﺘﻬﺎی ﻧﻬﻔﺘﻪ در ﻛﺴﺐ و ﻛﺎر

- ﻣﻮﺛﺮ در ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی ﻛﻠﻴﺪی ﻋﻤﻠﻜﺮد

- ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮی

ﺗﺤﻠﻴﻞ زﻧﺠﻴﺮة ارزش

- ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺮﻳﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎی ﻛﻠﻴﺪی در ﻛﺴﺐ و ﻛﺎر را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ.

- ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﻚ ﻣﺪل ﻛﺎری ﺳﺎده ﺑﺮای ﻛﺴﺐ و ﻛﺎر ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.

- گام های اصلی در فعالیت های کسب و کار را معین می نماید.

- مدل زنجیره ارزش از کارآمدترین ابزارها در تعریف شایستگی های اصلی و فعالیت هایی که در آن بتوانیم به مزیت رقابتی برسیم، به حساب می آید. در تحلیل زنجیره ارزش می توانیم تصمیماتی برای برون سپاری اخذ کنیم که دانستن نقاط قوت و ضعف شرکت برای اخذ این تصمیمات بسیار مهم می باشد. شرکتها در یک یا چند فعالیت زنجیره ارزش می توانند به صورت تخصصی وارد شوند و بقیه را برونسپاری نمایند.

نتیجه گیری:

هر سازمان تجاری حداقل بخشی از یک‏ زنجیره تامین است و خیلی از سازمانها بخشی‏ از چندین زنجیره تامین هستند.تعداد و نوع‏ سازمانها در یک زنجیره تامین از این طریق که‏ آیا زنجیره تامین تولیدگرا یا خدمت‏گرا است‏ تعیین می‏شود. اکثر موسسه‏های تولیدی به صورت‏ شبکه‏هایی از مکانهای تولید و توزیع‏ طرح‏ریزی شده‏اند.یکی از وظایف آنها تهیه‏ مواد خام و تبدیل آنها به محصولات نهایی و واسطه‏ای و سپس تحویل آنها به مشتریان‏ است.مدیریت زنجیره تامین این شبکه‏ها را اداره می‏کند.هدف کوتاه مدت مدیریت‏ زنجیره تامین افزایش بهره‏وری،کاهش‏ موجودی و زمان سیکل کل است.در حالی که‏ هدف بلند مدت آن افزایش رضایت مشتری، سهم بازار و سود برای همه سازمانهای درگیر در زنجیره تامین است. مدیریت زنجیره تامین مشتمل می‏شود بر یکپارچه سازی فعالیتهای زنجیره تامین و نیز جریانهای اطلاعاتی مرتبط با آنها از طریق بهبود در روابط زنجیره،برای دستیابی به مزیت‏ رقابتی قابل اتکاء می باشد.

ارتباط زنجیره ارزش ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎ زﻧﺠﻴﺮه ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ زﻧﺠﻴﺮه ای را می دهد که «پورتر» از آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻴﺴﺘﻢ ارزش ﻧﺎم ﻣﻲ ﺑﺮد، اﻣﺎ اﺳﺎﻣﻲ دﻳﮕﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺒﻜﻪ ارزش ﮔﺴﺘﺮده ﻳﺎ زﻧﺠﻴﺮه ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ آن اﻃﻼق ﺷﺪه اﺳﺖ. زﻧﺠﻴﺮه ﺗﺄﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ زﻧﺠﻴﺮه ارزش ﻳﻚ سازمان در درون آن جا میﮔﻴﺮد دو ﺑﺨﺶ اﺳﺖ: ﺑﺨﺶ ﻋﺮﺿﻪ و ﺑﺨﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎ. بخش ﺗﻘﺎﺿﺎ از اﺑﺘﺪای زﻧﺠﻴﺮه آﻏﺎز ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت داﺧﻠﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ. ﺑﺨﺶ عرضه در زنجیره از نقطه ای که ستاده سازمان به مشتری بلافصل آن تحویل داده می شود، شروع شده و به مشتری نهایی در زنجیره ختم می شود. دو راه برای اضافه کردن ارزش افزوده در زنجیره ارزش گسترده وجود دارد: «اول با منفعت رساندن بیشتر به مشتری و دوم با کم کردن هزینه های فراهم آوری خدمت به مشتری».

منابع:www.parsmodir.com/product/scm1.phd

Ieir-supplychainmgt.persianblog.ir

Fa.wikipedia.org

نواندیشان پرس>مفاهیم مدیریت >مدیریت زنجیره تامین .